NIEUWS IN HET KORT
Nieuwe site voor liefhebbers van Groeneveldt
Graag verwijzen we naar een zeer fraaie nieuwe website door en voor liefhebbers van het keramische werk van Pieter Groeneveldt (en van andere keramisten). Ron Bruil verzamelt al geruime tijd, is een specialist of het gebied van de 20e eeuwse Nederlandse keramiek, en deelt graag zijn kennis met anderen. Op de site is overigens ook een en ander te koop...
Grootmoeder is gevonden!
Renée Wachtel deed onlangs een verassende vondst. Bij genealogisch onderzoek naar haar familie kwam zij de mysterieuze ‘Chinese grootmoeder’ van Pieter Groeneveldt tegen. Groeneveldt repte in interviews aan het eind van zijn leven veelvuldig over zijn ‘Chinese grootmoeder’, die hem zou hebben geïnspireerd bij het ontwikkelen van zijn kenmerkende keramische stijl. Het probleem was dat in zijn familiestamboom nergens ook maar een spoor van enige Chinese afstamming was terug te vinden. Zou de kunstenaar het hebben verzonnen? Inmiddels weten we beter: zij heeft daadwerkelijk bestaan. Maar zij was niet Groeneveldt’s grootmoeder. Het was zijn betovergrootmoeder! In de eerste helft van de 19e eeuw huwde een Johannes Willem Klein een zeker Lie Kioei Nio. Generaties later huwde haar nazaat Johanna van Dijk Willem Pieter Groeneveldt, de vader van de keramist Pieter Groeneveldt.
Met dank aan Renée Wachtel!
Sheherezade in 1923
Soms duiken er onverwacht toch weer leuke nieuwe bronnen op. Richard Waterloo uit Lisse deed een leuke ontdekking bij het doorbladeren van oude jaargangen van De Vrouw en Haar Huis. Dit chique damesblad verscheen voor het het eerst in 1906 en ging ergens in de jaren '70 op in Ideaal Wonen. Het maandblad richtte zich op de ontwikkelde, breed geinteresseerde huisvrouw met artikelen over het huishouden, kleding, en doe-het-zelf handwerk varierend van kantklossen tot houtsnijden. Regelmatig publiceerde het blad over (toegepaste) kunst. In 1923 verscheen een artikel over bloemen schikken, miniatuur-rotstuintjes, en keramiek van Pieter Groeneveldt. Uitvoerig gaat de auteur in op de Japanse en Chinese herkomst van het (moderne) bloemschikken, om vervolgens lovende woorden te wijden aan het aardewerk en de bloemstukken van Groeneveldt. Het stuk is voorzien van enkele zeer fraaie foto's die goed laten zien wat de kunstenaar voor ogen stond in zijn bloemenwinkel Sheherezade. De vroege datering van het artikel - uit de Amphora periode - maakt de foto's erg bijzonder: het zijn zeldzame beelden van de keramiek van Pieter Groeneveldt tijdens zijn beginjaren als keramist.
 |
||
|
De Vrouw en Haar Huis, mei 1923 (foto N. van Krimpen-Brunt) Many thanks to Richard Waterloo! |
Groeneveldt in het wild
Het gebeurt niet erg vaak dat we werk van Pieter Groeneveldt ‘in het wild’ tegenkomen: niet in een museum of een privé collectie, maar gewoon ergens in de publieke ruimte. In het hippe Amsterdam-Oost vonden wij twee leuke Laat-Serie kokervaasjes – Type 104 – uit omstreeks 1970. De twee prachtige vazen dragen beiden het kenmerkende diepblauwe, dikke craquelé glazuur uit de latere jaren van de fabriek. Liefhebbers kunnen de vaasjes ook zelf gaan zien in Gertruud’s Koffie, een aantrekkelijk koffiehuis met een enigszins Berlijnse uitstraling, uitstekende koffie en lekker verse appeltaart.
Gertruud kan zich niet meer precies herinneren hoe ze aan dit werk komt. “Ik heb lange tijd een Bed-and-Breakfast gehad, en daarvoor struinde ik markten af voor sfeervolle spullen. Deze vaasjes trokken mijn aandacht door het warme glazuur. Toen ik mijn koffiehuis opende heb ze direct in het interieur opgenomen.”
Gertruud’s Koffiehuis, Eerste van Swindenstraat 547 te Amsterdam (www.gertruud.amsterdam)
|
|
|
 |
||
 |
||
Groeneveldt in de Volkskrant
De Volkskrant berichtte op 12 december 2015 over een verzamelaar die op de bekende verzamelaarsmarktplaats een fraai vaasje van Groeneveldt had verworven. Het PG-Project is verheugd met deze landelijke belangstelling voor de belangrijkste Nederlandse keramist uit het interbellum. In eerste instantie verbaasde het ons enigszins dat als treffend voorbeeld voor de kwaliteit van het werk van Groeneveldt een ... kokervaasje is gekozen (Laat Seriewerk, Type 104). Het massaal geproduceerde vaasje met kenmerkend gifgroen bruisglazuur – verzamelaars van Duitse naoorlogse keramiek spreken van 'Hot Lava' - stamt uit de laatste periode van de fabriek, ca. 1970-1972. Deze keuze laat zien dat het latere, na-oorlogse werk van Groeneveldt (en andere Nederlandse keramisten) zich in toenemende belangstelling kan verheugen.
|
Fabriek Groeneveldt gesloopt
Op 12 juni 2013 werd de Voorschotense Dobbewijk opgeschrikt door het lawaai van machines en het vallen van stenen: de sloop van de aardewerkfabriek van Pieter Groeneveldt was begonnen. Hiermee is een eind gekomen aan een tijdperk: de Amphora fabriek en werkplaats te Wassenaar waren jaren geleden al gesloopt. Met het verdwijnen van de Voorschotense fabriek is er in het Nederlandse landschap geen tastbare herinnering meer over van de industriële activiteiten van Pieter Groeneveldt. De fabriek van Groeneveldt werd gebouwd in 1941 aan de Donklaan naar een ontwerp van architect Henk Brusse. Als medewerker van Groeneveldts vriend, de architect Jan Buijs, en als overtuigd aanhanger van de modernistische stroming uit die tijd, werd de fabriek opgetrokken in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid.
|
De afgelopen tien jaar heeft de gemeente Voorschoten diverse plannen gemaakt voor het terrein waarop de fabriek stond in het kader van de industriële uitbreiding van de Dobbewijk. Behoud van de fabriek heeft hierbij geen hoge prioriteit gekregen. Desondanks is het gebouw al die tijd fier overeind blijven staan. Wel begonnen wegens gebrek aan onderhoud de laatste jaren de tekenen van verval wel heel erg zichtbaar te worden. Ramen sneuvelden, en ook begon het dak ernstig door te buigen. Sloop was uiteindelijk helaas de enige realistische optie.
De eigenaar van het gebouw heeft met succes het beroemde gevelplateau met de tekst “AARDEWERK GROENEVELDT” en een ingemetselde tegel met het logo van Groeneveldt – de initialen PG - kunnen redden van vernietiging. Deze zijn in beheer bij de eigenaar in afwachting van een nieuwe bestemming. De leden van het Pieter Groeneveldt Project hopen dat het monumentale gevelplateau een museale bestemming kan krijgen in het Museum Voorschoten.
|
|
Groeneveldt voor babies
Ook jonge verzamelaars waarderen het werk van Groeneveldt. De net één jaar jonge Lotte Selina heeft van een actieve verzamelaar een T shirt gekregen met daarop het patroon van vier Blijdorp tegels. Een forse Oorlogsperiode vaas is handig als trommel.
|
|
|
Tentoonstelling museum voorschoten afgelopen
Met een demonstratie aan de draaischijf door Jan Wisse, oud-werknemer van Groeneveldt, is op 7 april 2013 in het Museum Voorschoten de tentoonstelling De Laatste Jaren van Pieter Groeneveldt formeel afgesloten. Het Museum Voorschoten beheert momenteel de grootste museale collectie keramisch werk van Groeneveldt in Nederland en organiseert met enige regelmaat exposities. Het museum streeft naar een representatieve collectie van deze belangrijke Voorschotense kunstenaar. Ter gelegenheid van deze tentoonstelling is een reeds eerder verschenen tentoonstellingsgidsje opnieuw uitgebracht, samen met een apart gidsje met kleurenfoto's van het getoonde werk.
Zie: https://www.museumvoorschoten.nl/tentoonstellingen.html
Het naoorlogse werk uit de fabriek van Pieter Groeneveldt (1950-1965)
Robert de Vries en Olivier Nieuwenhuyse, 2012, Vormen uit Vuur 217 (2): 2-24
Het naoorlogse werk van Pieter Groeneveldt is relatief onderbelicht gebleven, en is tot op heden minder gewaardeerd dan zijn vooroorlogse werk. In deze bijdrage breken De Vries en Nieuwenhuyse een lans voor het werk van Groeneveldt uit de eerste naoorlogse decennia 1945-1965.
Een vergeten reportage over Groeneveldt
Rob Driessen, 2012, Vormen uit Vuur 217 (2): 25-27
Driessen bespreekt een bijzondere vondst: archiefmateriaal over Pieter Groeneveldt uit de eerste na-oorlogse jaren, afkomstig uit Ons Vrije Nederland.